دیگری هم به ما هویت می‌بخشد و هم می‌تواند هویت ما را از بین ببرد
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۹۷۲۸۳
پنجمین قسمت از برنامه رادیویی «در جستجوی معنا» با موضوع «عشق، تنهایی و معنای زندگی» با حضور امیرعباس علیزمانی دوشنبه ۳۰ تیر از رادیو فرهنگ پخش شد.
امیرعباس علیزمانی در ابتدا گفت: تنهایی اگزیستانس داستان مفصلی دارد و مثل این می‌ماند که نور از این دنیا می‌رود و خاموش میشود. نیچه در کتاب چنین گفت زرتشت از قول زرتشت می‌گوید کسی در روز روشن با چراغ می‌گشت و وقتی از او می‌پرسند که چرا چراغ در دست گرفتی؟ می‌گوید به دنبال خدا می‌گردم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
استاد فلسفه دانشگاه تهران افزود: تنهایی از خود و تنهایی از دیگری قدمت بیشتری دارد. چرا ما نیاز به دیگری داریم و دیگری این‌قدر برای ما مهم است؟ عهد ما با لب شیرین دهنان بست خدا. ما همه بنده و این قوم خداوندانند. تنهایی فقدان حضور دیگری یا احساس این فقدان است. احساس می‌کنیم کسی ما را نمی‌شنود یا نمی‌بیند. کسی به ما خیره نمی‌شود و عاشق ما نمی‌شود و برای ما اشک نمی‌ریزد. کسی درد ما را نمی‌فهمد و درمان نمی‌کند. تنهایی در دوران سنت با حضور دیگری‌های بسیار است. مثل داستان گیل‌گمش که وقتی برای انکیدو ناله می‌کند گویی همه هستی هم با او ناله می‌کنند. یا در داستان رستم وقتی رستم برای سهراب اشک می‌ریزد گویی همه با او اشک می‌ریزند.
وی ادامه داد: برخی در تعریف دیگری گفته‌اند هر چه جز ما؛ اما به نظر می‌رسد این تعریف کافی نیست بلکه باید بگوییم جز منی که می‌بیند و می‌شوند و التفات دارد. سنگ و دیوار نمی‌توانند دیگری باشند. دیگری‌ای که آگاهی دارد اهمیت دارد. هستی یا یک کتاب یا یک اثر هنری می‌توانند نقش دیگری را داشته باشند و می‌توانیم با آنها سخن بگوییم. کاشکی هستی زبانی داشتی / تا ز هستان پرده‌ها برداشتی. از ضیافت افلاطون تا مباحثی که لویناس مطرح کرد نگاه به دیگری خیلی فرق کرده است. همچنین دیگری در نگاه هایدگر خیلی متفاوت است.
امیرعباس علیزمانی اضافه کرد: در عرفان نیز دو نوع دیگری داریم. گر لطیفی زشت را در پی کند / تسخری باشد که او بر وی کند / او جمیل است و محب للجمال / کی جوان نو گزیند پیر زال / خوب خوبی را کند جذب این بدان / طیبات و طیبین بر وی بخوان / کی ببینم روی خود را ای عجب / تا چه رنگم همچو روزم یا چو شب. در شعری دیگر می‌گوید: نقش جان خویش می‌جستم بسی / هیچ می‌ننمود نقشم از کسی / گفتم آخر آینه از بهر چیست / تا بداند هر کسی کو چیست کیست / آینه آهن برای پوست‌هاست / آینه سیمای جان سنگی بهاست / آینه جان نیست الا روی یار / روی آن یاری که باشد زان دیار.
وی سپس گفت: افلاطون اولین کسی است که در تاریخ فلسفه درباره دیگری صحبت می‌کند. در رساله ضیافت نیمه گمشده و عشق و دیگری به عنوان متعلق اروس را مطرح کرد. این رساله شاهکار ادبی و معنایی و فلسفی است. یکی از دیدگاه‌ها درباره عشق که در این رساله آمده است این است که ما بدون عشق و نیمه گمشده‌مان ناقص هستیم. بعد از او ارسطو در اخلاق نیکوماخوس بحث دیگری را از منظر دوست بیان کرد و مقداری عینی‌تر بحث دیگری را مطرح می‌کند. سپس در رواقیون نوعی همدردی جهان‌گستر و برادری عام میان انسان‌ها مطرح میشود. در قرون‌وسطی توماس آکویناس و آگوستین از این منظر نگاه کردند که دیگری بنده خدا است و عشق به همسایه مطرح میشود. همسایه کسی است که در مخلوق بودن و انسان بودن همسایه ماست. کانت، کی‌یر کگارد، بوبر، باختین، گادامر و لاکان در ادامه به این موضوع پرداخته‌اند.
امیرعباس علیزمانی در ادامه اظهار داشت: در دوران جدید با مفهوم سیطره دیگری مواجه هستیم که هایدگر این بحث را بهتر از بقیه مطرح کرد. بحث داسمن را مطرح می‌کند. من همان دیگری معین است مانند دوست یا برادر ما یا هر کسی که او را می‌شناسیم و داسمن دیگری نامعین است. دیگری نامعین مانند اتمسفر و فضایی است که شما را در چنبره خود می‌گیرد و شما را به عروسک خیمه‌شب‌بازی خود تبدیل می‌کند. اگر عمیق نگاه کنیم امروز رسانه این خاصیت را دارد. امروز همه دارند می‌دوند برای هم‌شکل شدن و شبیه به یک الگویی که معلوم نیست این الگو را چه کسی می‌سازد. مانند یک کارخانه همه داریم شبیه به یک قالب‌های مشخصی می‌شویم. به قول حضرت مولانا خیال‌شان و ننگ و جنگ‌شان یکسان میشود. دیگر ما بازیگر نیستیم و غرق شده‌ایم.
وی همچنین عنوان کرد: نگاه مولانا متفاوت است. مولانا با حضور دیگری توانست مولانا شود تا به مرحله‌ای رسید که گفت: زهره بدم ماه شدم چرخ دو صد تاه شدم. حضور حسام‌الدین به قدری مهم است که در نبودش می‌گوید: مدتی این مثنوی تأخیر شد. چون به معراج حقایق رفته بود / بی‌بهارش غنچه‌ها ناکفته بود / چون ز دریا سوی ساحل بازگشت / چنگ شعر مثنوی با ساز گشت / مثنوی که صیقل ارواح بود / باز گشتش روز استفتاح بود. در جایی دیگر می‌گوید: هر چه گوید مرد عاشق بوی عشق / از دهانش می‌جهد در کوی عشق. این بوها را امروز نمی‌بینیم و همه شبیه به هم شده‌ایم و از خود بی‌خود شده‌ایم.
امیرعباس علیزمانی خاطرنشان کرد: سیطره داسمن انسان را از خود بی‌خود می‌کند. امروز رابطه انسان با ماشین‌ها و هوش مصنوعی نیز شکل گرفته است و ممکن است روزی برسد که این دیگریِ ماشینی انسان را محو کند و کاملاً در بر بگیرد. امروز جنگ‌ها بیشتر بین انسان و ماشین است. ماشین آمده تا ما را از خود بی‌خود کند و ما بی‌خود شده‌ایم. دیگر انسان‌هایی مثل مولانا و حافظ و عطار ظهور نمی‌کنند. امروز دیگر ماشین دارد انسان را طراحی می‌کند و خودش زندانی شده است. هایدگر می‌گفت این از بمب اتم خطرناک‌تر است. خالق این ماشین انسان بوده اما کم‌کم دارد از خالق بودن خارج میشود. اگر همین روند پیش برود مشکلات و بیماری‌های جدیدی هم پدید می‌آید که دیگر قابل درمان نیستند.
وی افزود: مولانا حقیقتاً حضور عاشقانه خدا را می‌دید و می‌گفت گر بدهی می بچشم ور ندهی نیز خوشم؛ شکر اندر شکر اندر شکر اندر شکرم و این‌ها را کاملاً حس می‌کرد. من بنده آن شرقم در نعمت آن غرقم / جز نعمت پاک او منحوس و پلید آمد. اگر انسان این احساس را داشته باشد و بداند تمام داشته‌هایش نعمت‌های خداست و این را فراموش نکند خیلی زیباست.
امیرعباس علیزمانی در ادامه گفت: یک پارادوکسی وجود دارد و آن این است که وقتی دیگری نیست من تنها و سرد هستم و من احساس خفگی دارم. چرا اینگونه است؟ چرا ما این‌طور هستیم؟ اساس معنا در همین تعلق است. عشق اوج تعلق است و انسان را می‌کشاند آنجا که خاطرخواه اوست. اینکه اباعبدالله می‌تواند آن همه سختی را تحمل کند به خاطر حضور عشق او بود و اینکه می‌دانست عشقش دارد او را می‌بیند. ما زمانی احساس می‌کنیم هستیم که سخن می‌گوئیم و دیگری می‌شوند. حتی وقتی با کسی دعوا می‌کنیم. هفته گذشته در این باره مرد زیرزمینی داستایوفسکی را مثال زدم.
وی یادآور شد: اما همان‌طور که دیگری به ما معنا و اهمیت می‌بخشد می‌تواند ما را از خودمان بستاند. سارتر در یکی از نمایشنامه‌هایش به ۳ نفر که مرده‌اند و در جایی گیر افتاده‌اند می‌پردازد که هر کاری می‌خواهند انجام دهند نفر سوم مزاحم است و آنجا می‌گوید حضور دیگری جهنم است. چرا این‌طور است؟ چون گاهی دیگری با نگاه و قضاوتش نمی‌گذارد من خودم باشم. دیگری می‌تواند خودیت ما را از ما بگیرد و نمی‌گذارد ما اصالت خودمان و طمع و بوی خودمان را داشته باشیم. گاهی برخی کارها را در حضور بعضی آدم‌ها نمی‌توانیم انجام دهیم. شوپنهاور در یک داستانی انسان‌ها را به جوجه‌تیغی‌هایی تشبیه می‌کند که به خاطر سردی هوا به هم پناه می‌برند اما در همین میان با تیغ‌هایشان همدیگر را آزار می‌دهند.
امیرعباس علیزمانی در پایان گفت: بنابراین دیگری از یک سو به ما هویت می‌بخشد و از سوی دیگر می‌تواند هویت ما را از بین ببرد. دیگری‌هایی که ما داریم مانند سرمایه و پس‌انداز ما هستند. استادی که چگونه زیستن را به ما می‌آموزد یا دوست و پدر و مادر و عشقی که پشت آدم است واقعاً نیاز است. چون ما در سختی‌ها و فراز و نشیب‌ها کم می‌آوریم و آنجاست که به سراغ سرمایه‌مان می‌رویم. اولیای الهی و مردان خدا این نقش را دارند. کار مردان روشنی و گرمی است / کار دونان حیله و بی‌شرمی است.
برنامه رادیویی «در جستجوی معنا» با موضوع «عشق، تنهایی و معنای زندگی» کاری از گروه اجتماعی رادیو فرهنگ است که دوشنبه هر هفته ساعت ۲۱ از رادیو فرهنگ (موج FM ردیف ۱۰۶) پخش میشود. گفتنی است این برنامه به صورت تصویری از سایت رادیو فرهنگ و اپلیکیشن ایران صدا قالب تماشاست.
کد خبر 4979535منبع: مهر
کلیدواژه: معنای زندگی مولوی معرفی کتاب کنفرانس بین المللی حجاب و عفاف ویروس کرونا مجمع عالی حکمت اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعالیت های قرآنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سازمان تبلیغات اسلامی قرآن تفسیر قرآن علوم انسانی اسلامی فلسفه امیرعباس علیزمانی رادیو فرهنگ حضور دیگری شده ایم بی خود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۹۷۲۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امیرعبداللهیان: رژیم اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک است/ گذشت زمان به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی‌بخشد
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان که بامداد امروز (شنبه) ۱۵ اردیبهشت ماه برای شرکت در پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اسلامی در رأس هیئتی وارد بانجول پایتخت گامبیا شد، به ایراد سخنرانی در این نشست پرداخت.
در ابتدای این سخنرانی، وی ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشورهای اسلامی‌برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید کرد.
متن سخنرانی امیرعبداللهیان در این نشست با محوریت «ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفتگو برای توسعه پایدار»، به این شرح است:«بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای رئیس، عالیجنابان، خانم‌ها و آقایان،
در ابتدا مراتب خرسندی خود را بابت حضور در این نشست ارزشمند و در کشور زیبای گامبیا ابراز می دارم. از مهمان نوازی گرم دولت و ملت گامبیا تشکر نموده و ریاست این کشور را بر پانزدهمین نشست کنفرانس سران اسلامی تبریک می‌گویم.
در آغاز سخن، ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشورهای اسلامی‌برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید می‌کنم.
بی شک این دوره زمانی نیز با همه مصایب و سختی‌های آن بر ملت فلسطین خواهد گذشت اما چگونگی و کیفیت نقش‌آفرینی ما دولت‌های مسلمان در برخورد با این بحران در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد.
بی‌تردید قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم عملی تسلیحاتی و تجاری ابزار مهمی در توقف نسل‌کشی اسرائیل در غزه و جنایاتش در کرانه و قدس شریف می‌باشد. از دولت‌ها و کشورهای مسلمان و آزادی‌خواهی که در این مسیر اقدام نمودند، صمیمانه قدردانی می‌کنیم.
تحولات اخیر فلسطین و مقاومت غزه و کرانه بار دیگر ثابت کرد، از بین بردن مقاومت فلسطین و حماس، به عنوان یک حرکت آزادیبخش در مقابل اشغالگر، توهمی بیش نبود؛ چراکه رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، او فقط یک قدرت اشغالگر آپارتاید است و گذشت زمان نیز هرگز به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی‌بخشد.
تحقق صلح و امنیت پایدار و عادلانه در منطقه تنها از طریق پایان اشغال سرزمین فلسطین، سوریه و لبنان، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری خود و تضمین تحقق حق تعیین سرنوشت میسر است.
کارزار جهانی حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی با گذشت هفت ماه از آغاز جنگ همچنان با قدرت ادامه دارد و به دانشگاه‌های آمریکا، اروپا و سایر کشورهای جهان رسیده است. مدعیان دروغین آزادی بیان در غرب، این صدای اعتراضی وجدان‌های بیدار بشری را با سرکوب خشونت‌آمیز پاسخ می دهند و با دیگر رویکرد استانداردهای دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.
روسای محترم،
افکار عمومی جهان و بویژه جهان اسلام قویاً از ما انتظار دارند تا در نتیجه این اجلاس سران، توصیه و اقدامات مهمی داشته باشیم شامل:
۱- تاکید بر برقراری آتش‌بس فوری، کامل، بی‌قید و شرط و دائم در تمام مناطق غزه از جمله در رفح و حتی کرانه باختری؛
۲- رفع کامل محاصره انسانی غزه؛
۳- تبادل اسرا؛
۴- موظف ساختن رژیم اسراییل به خروج فوری، کامل و غیرمشروط تمامی نیروهای نظامی و تجهیزات آنها از غزه و تضمین بین‌المللی بازگشت امن مردم به مناطق و اماکن خود؛
۵- اعمال تحریم فوری تسلیحاتی و تجاری علیه رژیم اسرائیل؛
۶- حمایت از قرار موقت الزام‌آور دیوان بین‌الملل دادگستری و فراهم ساختن زمینه محاکمه و مجازات تمامی آمران، عاملان جنایات اسرائیل. برای تضمین صلح و امنیت در منطقه و جهان اسلام، باید رژیم سرکش و اشغالگر فلسطین را متوقف، محاکمه و مجازات کرد.
همکاران گرامی،
جهان اسلام اکنون در وضعیت بسیار حساس و پیچیده‌ای قرار دارد به نحوی که کشورهای اسلامی در تلاش برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار با طیفی از چالش‌ها ازجمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای، اشغال خارجی، حضور بیگانگان و مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای مواجه هستند. این چالش‌ها تاکنون به تشدید فقر، تضعیف انسجام اجتماعی و اختلال در روند تلاش‌های توسعه‌ای منجر شده است.
با این وجود، این چالش‌ها می‌توانند موجد فرصت‌هایی قابل‌توجه برای پیشرفت و نوآوری در جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی باشند. میراث فرهنگی غنی، منابع طبیعی متنوع و جمعیت جوان و مستعد کشورهای اسلامی، زمینه‌های مساعدی را برای پیشبرد طرح‌های توسعه پایدار بر اساس شاخص ها، معیارها ارزش های اسلامی فراهم ساخته است.
در این راستا جهان شاهد است که مردان و زنان جوان با استعداد و تلاشگر ایران در مسیر توسعه علم و فناوری بومی شگفتی‌های بزرگی آفریده اند. این ظرفیت سرشار در میان همه جوانان کشورهای اسلامی موجود است.
ما بر این باوریم که در راستای تحقق شعار تقویت، اتحاد و همبستگی از طریق توسعه پایدار؛
اول- ملت‌های اسلامی‌با تمرکز و سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان بکار گیرند.
دوم- جهت تعمیق سطح همکاری‌ها و تسرّی توسعه پایدار و همه‌جانبه می‌بایست شبکه همکاری‌های اقتصادی، فنی، توسعه‌ای، تجاری و مالی- پولی میان کشورهای اسلامی در بستر توافقات و سازوکارهای هدفمند و مشترک، بیش‌ازپیش تقویت گردد.
سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراک‌گذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرح های توسعه ای ملل مسلمان است.
چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزش ها یک ضرورت است.
پنجم- به‌کارگیری ابتکارات و نوآوری‌های فناورانه و گسترش تحقیقات علمی‌به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب می‌باشد.
جناب آقای رئیس،
بی تردید اهداف مهم توسعه پایدار در هر نقطه از جهان بدون تضمین صلح و امنیت پایدار محقق نخواهد شد. همیاری و همکاری کشورها با شعار «امنیت و توسعه پایدار برای همه» ضرورت و فوریت می‌یابد.
آقای رئیس، همکاران گرامی، خواهران و برادران،
درپایان مایلم تاکید کنم؛ حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، بار دیگر چهره واقعی رژیم تروریست اسراییل را آشکار ساخت.
جمهوری اسلامی ایران با توسل به قاعده حقوقی دفاع مشروع، و پس از نا امید شدن از نقش بازدارنده شورای امنیت سازمان ملل- روز شنبه ۱۳ آوریل، پاسخ نظامی حداقلی و محدودی به اسرائیل داد. البته ما با صدای بلند هشدار دادیم در صورت هر گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل علیه منافع ایران در داخل و یا خارج، واکنش بعدی ما علیه اسرائیل حداکثری، فوری و کاملا پشیمان‌کننده خواهد بود. این تصمیمی تغییرناپذیر است.
توسل ایران در اعمال حق دفاع مشروع نشان دهنده رویکرد مسئولانه ما نسبت به صلح و امنیت منطقه و جهان می‌باشد. ما امنیت جهان اسلام و امنیت منطقه را امنیت ایران می‌دانیم و دست دوستی خود را با دولت‌های منطقه و جهان اسلام بگرمی می فشریم. رژیم اشغالگر اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک ماست.
بار دیگر، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با دولت گامبیا و کلیه دولت‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت ارتقای کارآیی این سازمان در جهان در حال گذار کنونی با هدف تقویت و تضمین منافع مشترک و صیانت از کیان و استقلال سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی اعلام می‌کنم.
والسلام علیکم و رحمه الله»
انتهای پیام/
خودکشی دانشجوی کارشناسی ارشد در کوی دانشگاه تهران